Η φονική τραγωδία στη Μάνδρα και τη Νέα Πέραμο είναι μια από τις μεγαλύτερες των τελευταίων δεκαετιών, με θύματα για άλλη μια φορά τις φτωχογειτονιές τις Δυτικής Αττικής. Εν έτη 2017, μία ισχυρή φθινοπωρινή βροχή ανέδειξε τόσο την τραγική έλλειψη υποδομών όσο και την πλήρη αδυναμία του κράτους για την εφαρμογή μέτρων αντιμετώπισης, προστασίας και ασφάλειας. Ο αριθμός των νεκρών έχει φτάσει πλέον τους 23, ενώ ακόμα υπάρχουν αγνοούμενοι. Ταυτόχρονα, μια ολόκληρη πολιτεία παραμένει μέσα στις λάσπες με τους κατοίκους να προσπαθούν με ό,τι μέσα διαθέτουν, χωρίς ρεύμα και νερό, να καθαρίσουν τους τόνους λάσπης και μπάζων.
Η έλλειψη των απαραίτητων αντιπλημμυρικών έργων με ολοκληρωμένο και συνολικό σχεδιασμό για την ευρύτερη περιοχή της δυτικής Αττικής δείχνει ότι πρόκειται για ένα προμελετημένο έγκλημα, οι συνέπειες του οποίου είναι απολύτως ταξικές, ενώ η ανεπάρκεια των μηχανισμών πρόληψης, αντιμετώπισης, και αποκατάστασης των ζημιών που προκάλεσαν οι πλημμύρες έγινε αντιληπτή από την πρώτη στιγμή.
Τα ΜΜΕ, η κυβέρνηση και οι αρχές ισχυρίζονται πως η τραγωδία στην περιοχή της Μάνδρας και της Νέας Περάμου δεν είναι παρά αποτέλεσμα κάποιας «θεομηνίας» ή της κλιματικής αλλαγής. Όμως η κλιματική αλλαγή που συντελείται από την ανεξέλεγκτη χρήση ρυπογόνων τεχνολογιών και το φαινόμενο παρατεταμένης ξηρασίας/έκρηξη βροχόπτωσης που προκαλεί, δεν μπορεί να αποτελεί δικαιολογία για τον Πρωθυπουργό ή όποιον άλλο θέλει να κρύψει τα εγκληματικά αποτελέσματα της πολιτικής του κράτους και του κεφαλαίου στον οικονομικό κλάδο της κατασκευής και του αναπτυξιακού μοντέλου που ακολουθήθηκε εδώ και δεκαετίες. Είναι επίσης αποκαλυπτική η αναφορά του επεισοδίου βροχόπτωσης της 13/11 του Υδρολογικού Παρατηρητηρίου του ΕΜΠ: Το ύψος βροχόπτωσης στη Μάνδρα ήταν 17.0 mm, ενώ στο Μενίδι ήταν 17.8 mm και στην Πεντέλη ήταν 24.4 mm, γεγονός που αποδεικνύει η μεγάλη βροχόπτωση της 13/11 δεν αποτέλεσε τη μόνη αιτία της τραγωδίας.
Πιο συγκεκριμένα, για τη φονική τραγωδία στη δυτική Αττική συνέβαλαν κατά βάση δύο ρέματα. Το ρέμα Σούρες (περνάει στο ανατολικό όριο του οικισμού της Μάνδρας) και το ρέμα της Αγίας Αικατερίνης (περνάει μέσα από τον οικισμό). Αρχικά, σημαντικό ρόλο έπαιξε η κατάσταση που επικρατεί στα ανάντη των ρεμάτων αυτών. Εκεί μια σειρά από επεμβάσεις δεκαετιών όπως οι δασικές πυρκαγιές στο όρος Πατέρα, η υπερβόσκηση ,εκχερσώσεις, λαθροϋλοτομίες, λανθασμένα τεχνικά έργα κ.α οδήγησαν στην αποψίλωση του δάσους και των λοιπών χορτολιβαδικών εκτάσεων και ακύρωσαν έτσι τον ρόλο τους ως «επιβραδυντές» και «κατακρατητές» του νερού. Ταυτόχρονα, οι πλείστες αυθαίρετες (νόμιμες και μη) επεμβάσεις πάνω στα ρέματα συνέβαλαν στο να μετατραπούν οι χείμαρροι σε ένα ορμητικό ποτάμι..
Οι αεροφωτογραφίες δείχνουν δεκάδες νόμιμα-αυθαίρετα κτίσματα πάνω στο ρέμα Σούρες: βιομηχανικές εγκαταστάσεις όπως η Βακόντιος ΑΒΕΕ, αλλά και εργοτάξια, καθώς και το αμαξοστάσιο και εργοτάξιο του Δήμου Μάνδρας που βρίσκεται σε εγκάρσια μάλιστα σχέση με τη ροή του χειμάρρου!
Από την άλλη, το ρέμα της Αγίας Αικατερίνης αν και πιο μικρό αποδείχθηκε εξίσου φονικό, καθώς ο οικιστικός ιστός της πόλης της Μάνδρας το τέμνει σε εγκάρσια σχέση στα βορειοδυτικά. Μάλιστα, το 2003 έγινε τροποποίηση του ΓΠΣ, όπου εγκρίθηκε η επέκταση της πόλης στην περιοχή της Αγίας Αικατερίνης μέσα στη λεκάνη κατάκλυσης του ομώνυμου ρέματος (ΦΕΚ 1066Δ’/9.10.2003.). Είναι χαρακτηριστικό ότι το σχέδιο τροποποίησης του ΓΠΣ πουθενά δεν προβλέπει ως όφειλε, ρέμα, κοίτη, πράσινη πενηντάμετρη ζώνη σύμφωνα με τη νομοθεσία. Αντίθετα επάνω σχεδόν στην κοίτη τοποθετήθηκαν οι νέες ασφάλτινες λεωφόροι.
Η κατάσταση γίνεται ακόμη πιο εξοργιστική αν αναλογιστεί κανείς ότι η επίμαχη μελέτη, η οποία προέβλεπε μερική εκτροπή του χειμάρρου Αγ. Αικατερίνης ώστε να μην περνάει όλος ο όγκος του νερού μέσα από τον οικισμό και ταυτόχρονη διευθέτηση του χειμάρρου Σούρες, έχει δημοσιευτεί σε ΦΕΚ(Δ15 /29.01.2016) από τον Γενάρη του 2016..
Ωστόσο, πέρα από τις τραγικές καθυστερήσεις, έχει σημασία να δούμε και το τι περιλαμβάνει η εν λόγω μελέτη.. Όπως αναγράφεται στην απόφαση της έγκρισης των περιβαλλοντικών όρων (Φ11/5091/13) το κομμάτι της διευθέτησης του χειμάρρου Σούρες είναι σχεδιασμένο με πλήρη προσαρμογή της χάραξης στις ήδη υπάρχουσες περιβάλλουσες χρήσεις και με μερική εκτροπή του άξονα διευθέτησης από το σημείο του Αμαξοστασίου του Δήμου μέχρι και την περιοχή του Νεκροταφείου Μάνδρας. Όπως αποδείχτηκε από το μέγεθος της καταστροφής, μία τέτοια προσέγγιση δρα “επουλωτικά”, εγείροντας σοβαρά ερωτήματα στο κατά πόσο θα μπορούσε να εξασφαλίσει την ασφάλεια σε μία επανάληψη αντίστοιχου καιρικού φαινομένου…
Όσες δηλώσεις γίνανε (από την Περιφέρεια, τους Δήμους, τα Υπουργεία κτλ.) ακολουθούν το ίδιο μοτίβο πετώντας το μπαλάκι των ευθυνών! Αντί να εστιάζει η κουβέντα στα προβλήματα και τις ανάγκες του κόσμου, άλλη μια φορά παρατηρούμε μια κοκορομαχία πολιτικαντισμού για το ποιος είναι αρμόδιος και το αν φταίνε οι τωρινοί ή οι προηγούμενοι..
Ωστόσο οι ευθύνες υπάρχουν και είναι συγκεκριμένες…Εδώ και δεκαετίες οι αρμόδιοι κρατικοί φορείς, ενώ γνωρίζουν με λεπτομέρειες την όξυνση του προβλήματος και τον επείγοντα χαρακτήρα των έργων αντιπλημμυρικής προστασίας, ιεραρχούν και υλοποιούν έργα και υποδομές που αποφασίζονται με βάση την κερδοφορία του κεφαλαίου και όχι με πυξίδα τις ανάγκες για την αξιοπρεπή ζωή των λαϊκών εργατικών οικογενειών.
Η σημερινή μνημονιακή κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ έχει δείξει με κάθε τρόπο ότι ακολουθεί την ίδια ρότα: ανεπαρκής αντιπλημμυρικός σχεδιασμός, αλόγιστες επεκτάσεις σχεδίων, καταπάτηση των δασών, νομιμοποίηση των αυθαιρέτων! Ταυτόχρονα, συνεχίζονται οι περικοπές στα κονδύλια για έργα υλικοτεχνικής υποδομής, οι ελλείψεις σε προσωπικό -κατ’ εντολή των μνημονιακών δεσμεύσεων που επιβάλουν Ε.Ε. και ΔΝΤ, οι αναθέσεις σε εργολάβους, η ασύστολη δόμηση κ οικειοποίηση περιοχών στο όνομα της ανάπτυξης και του κέρδους…
Η πολιτική ευθύνη της Περιφερειακής διοίκησης Αττικής και των προγενεστέρων είναι πρόδηλα τεράστια. Τα δε χρήματα και τα κονδύλια που διατυμπανίζει ότι δαπανώνται δήθεν για την αντιπλημμυρική προστασία πηγαίνουν κυρίως σε έργα εγκιβωτισμού των ρεμάτων και τσιμεντοποίησης, καθώς και σε κυκλώματα «ημέτερων» προμηθευτών των υπουργείων, της Περιφέρειας και των Δήμων..
Από τη μεριά μας, ως Βlock tee δηλώνουμε ότι θα βρεθούμε δίπλα στους κατοίκους της Μάνδρας και της Νέας Περάμου στη δύσκολη μάχη που δίνουν.
Για μας, ο άμεσος και πρωταρχικός αγώνας για την ασφάλεια και την αποκατάσταση των πλημμυροπαθών συνδέεται με την πάλη για ένα διαφορετικό μοντέλο ανάπτυξης με σεβασμό στον άνθρωπο και τη φύση, που θα θέτει ως πρώτο στόχο τα συμφέροντα της κοινωνικής πλειοψηφίας και την προστασία του περιβάλλοντος. Γίνεται σαφές πως χρειάζεται ολοκληρωμένος αντιπλημμυρικός σχεδιασμός ειδικά για τις πολύπαθες περιοχές της δυτικής Αττικής, αλλά και σε πολλές ακόμα, όπως το ρέμα της Ραφήνας, τον Ποδονίφτη, την Πικροδάφνη, την Φυλή και αλλού.
Χρειάζονται νέες μελέτες, νέα έργα που να ανταποκρίνονται στα νέα δεδομένα και κυρίως να ακολουθούν τη διεθνώς αναγνωρισμένη τάση επαναφοράς των ρεμάτων στη φυσική τους κατάσταση. Δε μπορούμε εν έτει 2017 να αφήνουμε τα πράγματα να φτάνουν στο απροχώρητο και μετά να έρχονται πάντα μελέτες διευθέτησης με μπετονένιους τοίχους και σαραζανέτ. Το ΤΕΕ έχει και αυτό μερίδιο ευθύνης, στηρίζοντας επι δεκαετίες μία τέτοια λογική σχεδιασμού και ανάπτυξης μέσα από την εξασφάλιση των επιχειρηματικών συμφερόντων του κλάδου..
Για να μην ανεχτούμε άλλα εγκλήματα, να μη μετρήσουμε άλλες ζωές αδικοχαμένες…
- Να στηριχθούν άμεσα οι κάτοικοι των περιοχών! Να παρθούν μέτρα για την ένδυση, στέγαση, τη σίτιση! Να αποζημιωθούν άμεσα και στο ακέραιο όσοι πλήγηκαν!
- Να ληφθούν τώρα μέτρα αντιπλημμυρικής προστασίας με ολοκληρωμένο σχεδιασμό, ιδιαίτερα στις περιοχές με προβλήματα για να μη θρηνήσουμε άλλους νεκρούς!
- Να απαιτήσουμε έργα υποδομής για την εξυπηρέτηση των κοινωνικών αναγκών! Όχι άλλα έργα βιτρίνας με γνώμονα τα επιχειρηματικά κέρδη, όχι άλλα έργα χωρίς να υπολογίζεται το ανθρώπινο και περιβαλλοντικό κόστος!